ชื่อวัดตั้งมาจากไหน

แต่เดิมในสมัยครั้งพุทธกาลนั้น ยังไม่มีการสร้างอาคารสถาน ให้เป็นที่อยู่อาศัยของพระภิกษุสงฆ์โดยเฉพาะเจาะจง เนื่องจากพระพุทธองค์ไม่ทรงอนุญาตให้พระภิกษุมีที่อยู่อาศัยเป็นหลักแหล่งถาวร ด้วยจะทำให้เกิดความยึดติดในทรัพย์ทางโลก จึงทรงกำหนดสถานที่สำหรับใช้เป็นที่อาศัยพื้นฐานสุด คือ "รุกขมูลเสนาสนะ" อันหมายถึงการอยู่รอบโคนต้นไม้ แล้วให้จาริกไปเรื่อย ๆ ทั้งนี้เพื่อมิให้จิตมีสิ่งผูกพัน
เมื่อพระพุทธเจ้าพร้อมเหล่าสาวกออกเผยแผ่พระศาสนา ปรากฎว่า มีผู้เลื่อมใสศรัทธาพากันบวชเป็นพระภิกษุจำนวนมากมายที่ไม่ได้บวชต่างก็ให้ความอุปถัมภ์เกื้อกูลเป็นอย่างดี โดยเฉพาะพระเจ้าพิมพิสาร กษัตริย์แห่งนครราชคฤห์ ทรงประกาศตนเป็นองค์ศาสนูปถัมภ์ต่อพระพุทธศาสนา ทั้งทรงถวาย "เวฬุวัน" ให้เป็นที่ประทับของพระพุทธองค์และเหล่าพุทธสาวก ซึ่งพระองค์ทรงรับไว้
สมัยหลังพุทธกาล เมื่อมีการสร้างพระสถูปเจดีย์ขึ้น ทำให้บริเวณเหล่านี้เกิดเป็นที่ชุมนุมของเหล่าพระสงฆ์ และคฤหัสถ์ ที่เดินทางมาถึง ที่สุดแล้วก็เกิดมีพระภิกษุบางรูปสมัครใจที่จะอยู่พำนักเพื่อบำรุงรักษาสังเวชนียสถานเหล่านี้ ทั้งมีผู้ศรัทธาสร้างที่พักกุฎิสงฆ์ถวายแด่พระภิกษุดังกล่าว สถานที่นี้ ในที่สุดได้กลายสภาพเป็น "วัด" ที่สมบูรณ์แบบ สืบทอดกันมา จนเกิดเป็นแบบอย่างชัดเจน ดังปัจจุบัน
เวฬุวนารามเป็นวัดแห่งแรกของพุทธศาสนา สำหรับ วัดแห่งแรกในประเทศไทยนั้น คือ วัดปุณณารามดำรงอริยสงฆ์ ซึ่งพระเจ้าทับไทยทองสร้างประมาณศตวรรษที่ ๒๔ หลังกลับจากเวฬุวัน สร้างที่หนองยาว หรือ หนองวัด ใกล้ ๆ กับบ้านโพธิงาม และหนองเกษร(คูบัวราชบุรี) ถวายพระปุณณเถระ ให้ใช้เป็นที่บรรยายธรรมเผยแผ่พุทธศาสนา(ตามจารึกกระเบื้องจาร แผ่นที่ ๘ หน้า ๒ ) ปัจจุบันไม่มีซากเหลือให้เห็น กลายเป็นพื้นนา ที่เรียกว่าหนองวัด ในบริเวณเมืองโบราณคูบัว