ประสบการณ์ชีวิตที่คนไทยคิดแตกต่าง

การเสนอเรื่องราวเกี่ยวกับแนวคิดไทยในเรื่องต่าง ๆ ของชีวิต มีปัญหาและความจำกัดหลายประการ ทั้งประมาณและประเภทของข้อมูลการตีความ และการวิเคราะห์ถึง การเรียบเรียงนำเสนอ แต่ถึงมีข้อจำกัดต่าง ๆ ก็สมควรทำเสนอขึ้นเสียชั้นหนึ่งก่อน ให้เป็นความรู้เบื้องต้นสำหรับการถกเถียง อภิปราย และปรับปรุงแก้ไขให้ถูกต้อง แม่นยำ และสมบูรณ์ขึ้นต่อเนื่องไปในข้างหน้า

การนำเสนอเนื้อหาของความคิดไทยในเรื่องต่าง ๆ มีความลักลั่นของช่วงเวลา และสถานที่ของข้อมูลต่าง ๆ กัน เพราะข้อมูลบางอย่างมีบันทึกเป็นหลักฐานให้อาศัยใช้ได้ง่าย บางอย่างก็ไม่มีหลักฐานบันทึกไว้ใช้ ข้อมูลที่มีหลักฐานมักแสดงความคิดของผู้รู้หรือบุคคลชั้นนำของสังคม ความคิดแบบชาวบ้านมีแต่ที่นักวิชาการสมัยหลังสนใจรายงานไว้ ทำให้ไม่ได้ภาพรวมที่สมบูรณ์ของความคิดไทยจากคนทุกชั้นทุกระดับฐานะอาชีพ

เพราะความคิดของบุคคลเป็นไปตามประสบการณ์ชีวิต ถ้าคนไทยมีประสบการณ์ชีวิตที่แตกต่างหลากหลายตามประเภท และฐานะของบุคคล ความคิดที่จะเป็นสากลเหมือนกันสำหรับคนไทยทุกคนก็คงหายาก